اکثر قزاقستانی ها ارزش خانواده را قبول دارند اما نهاد خانواده به تدریج تغییر می یابد. امروز نهاد خانواده قزاقستان تحت تأثیر تعدادی از عوامل در حال تغییر است و نه تنها عوامل داخلی، بلکه عوامل خارجی نیز تاثیر گذار است که در شرایط جهانی شدن این یک امر طبیعی است. در سطح دولت اقدامات مشخصی نسبت به سیاست خانوادگی و جمعیتی صورت می گیرد و نتایجی نیز به دست آمده است. اما مشکلاتی هم باقی مانده است که عمدتا اقتصادی و اجتماعی است ، اطلاعاتی در این باره در گزارش ملی "خانواده های قزاقستانی - ۲۰۱۹" ارائه شده است که تحت حمایت دولتی توسط "مرکز حمایت از ابتکارات مدنی" وزارت اطلاعات و توسعه اجتماعی تهیه گردید. در این گزارش نتایج مطالعات اجتماعی ارائه  گردید،این مطالعات در سراسر کشور از ژوئن تا نوامبر سال ۲۰۱۹ انجام شده است.

جنبه های برابری جنسیتی و سیاست جمعیتی:

پژوهشگران تاکید می کنند که از اوایل استقلال، قزاقستان به پیمان ها و توافقنامه های بین المللی که از نهاد خانواده حمایت می کند پیوسته است. علاوه بر این، از حقوق کودکان، زنان و سالمندان از جمله حقوق پناهندگان و مهاجران و همچنین تحقق برابری جنسیتی حمایت می شود. کارشناسان مقررات داخلی را در زمینه روابط خانوادگی و زناشویی تحلیل کردند. نتیجه کاملاً مثبت است - با تمام معیارهای قانونی بین المللی مطابقت دارد. از جمله با اسناد بین المللی که قزاقستان امضاء کرده است.

قزاقستان مصوبات ۲۴ کنوانسیون سازمان بین المللی کار را تصویب کرده است.

سیاست جنسیتی در قزاقستان به عنوان یک جهت مستقل از زمان پیوستن به اعلامیة‌ پکن‌ کنفرانس‌ جهانی‌ زن‌ (سپتامبر ۱۹۹۵ ) شکل گرفته است. در سال ۱۹۹۸ کمیسیون ملی در امور زنان و سیاست خانوادگی-جمعیتی تشکیل شده و همچنین راهبرد توسعه برابری جنسیتی در قزاقستان سال های ۲۰۰۶-۲۰۱۶ پیاده سازی شده است.

در این سند آمده است در عین حال، جنبه های اصلی برابری جنسیتی همیشه در ارتباط با سیاست جمعیتی- خانوادگی مورد توجه قرار گرفته که در نظریه سیاست جنسیتی و خانوادگی جمهوری قزاقستان تا سال ۲۰۳۰ منعکس شده است. تأکید شده است که "فقط اولین قدم ها در تحقق وظایف سیاست خانوادگی، اجتماعی و جنسیتی برداشته شده است." امروز در جامعه تعدادی از مسائل وجود دارد، از جمله:

• نرخ بالای طلاق

• تولد فرزندان خارج از ازدواج والدین

• افزایش تعداد خانواده های تک والد

• خشونت خانگی و غیره

در شرایط جهانی شدن ما نمی توانیم در حاشیه بمانیم، کارشناسان تاکید کردند که خود نهاد خانواده  تحت تاثیر عوامل و شرایط اقتصادی قرار دارد تا عوامل خارجی، جهان در حال تحول است و قطعاً این روند بر ما تاثیر می گذارد. در روند جهانی شدن احتمال دارد حتی برخی از زبان های جهانی از بین برود ،در شرایط جهانی شدن خانواده ها تحت تاثیر نفوذ فرهنگ های خارجی و حتی جریان های علیه فرهنگ قرار می گیرند که می تواند هویت را از بین ببرد. جهانی شدن، سریعتر از نهادهای سنتی از جمله خانواده، سیستم آموزشی و دین، به هویت شکل می دهد. 

مرتبط به  عوامل اقتصادی می توان گفت، اقتصاد کلان با چرخه ها پیش می رود، و پس از فرازها، بحران ها می آید و خانواده تحت تاثیر این چرخه ها است.

با توجه به بدهی دولت آمریکا، بحران اقتصادی جهانی نزدیک است. ضمنا در عملکرد حوزه اجتماعی از جمله اشتغال، بهداشتی، آموزش و ... تعدادی از مشکلات وجود دارد که بر خانواده تاثیر می گذارد. در نتیجه، حتی برای تامین اجتماعی خانواده ها لازم است رویکردها و برنامه های ویژه تهیه شود.

در گزارش خانواده قزاقستان در قرن بیست و یکم آمده است: دولت برای حفظ پایداری و ثبات ، سیاست های اجتماعی خانواده و جنسیتی را پیاده سازی می کند. نقاط قوت این سیاست، تدوین برنامه های دولتی برای اشتغال و اشتغال موقت ، اجرای سیاست های حمایت از خانواده های نیازمند از طریق دسترسی به کمک های اجتماعی هدفمند ، تغییر شرایط وام برای مسکن ارزان قیمت و غیره است. اما کارشناسان متعقدند که نهادهای دولتی به اندازه کافی نیازهای جامعه را مطالعه نکرده اند. همزمان خود جمعیت نیز از امکانات موجود اطلاع کامل ندارد. در مطالعه روند رشد فعالیت اعتراضی مبتنی بر عدم رضایت از سیاست اجتماعی خانوادگی و جنسیتی، مطالعه و تحلیل ویژه لازم است.  براین اساس می توان گفت در حوزه جمعیتی و خانوادگی روندهای مثبت و هم منفی وجود دارد.

چه موارد مثبتی داریم؟

نکته مثبت این است که اکثر هموطنان ارزش خانواده را می شناسند. میزان کلی باروری ۲.۷۳ است که رشد جمعیت را تضمین می کند.نرخ .۳۴. نیز نشان دهنده تمایل قزاقستانی ها به  تشکیل خانواده است.نتایج نظرسنجی نشان می دهد انگیزه اصلی، تمایل به داشتن خانواده ، فرزندان، احساس عشق و مراقبت است.

همچنین یکی از روند های میانی، افزایش تدریجی میانگین سن ازدواج است.در سال ۲۰۱۸ این میانگین برای زنان ۲۵ سال و میان مردان ۲۷.۶ سال را تشکیل داد. به گفته کارشناسان، جوانان تمایل دارند ابتدا تحصیل کنند، استخدام شوند و استقلال مالی به دست بیاورند. علاوه بر این، نسل امروز نسبت به گذشتگان امکانات بیشتری برای خود طلب می کند یکی دیگر از ویژگی های جدید، تشکیل خانواده به اصطلاح "پُست- خانواده" بر اساس توافق بین زوجین است. بر خلاف خانواده سنتی دارای تقسیم جنسیتی روشن بین وظایف زن و شوهر، این نوع خانواده، زوجین را متحد می کند که به طور یکسان برای تحقق خود در خانواده و در شغل تلاش کنند.

تاکید می شود این نوع خانواده میان ساکنان شهرهای بزرگ یا صنعتی با جمعیت دارای نمایندگان اقوام مختلف رایج است. مسیر انتقال تدریجی به خانواده با برابری جنسیتی، مشخصه کشورهای توسعه یافته است و قزاقستان نیز در این مسیر حرکت می کند.

به گفته کارشناسان، این انتقال همچنین بیانگر وضعیت جامعه، جایگاه زنان در ساختار اشتغال، سهم آنها در اقتصاد کشور است. از جمله عوامل مثبت باید به تسهیلات و کمک هزینه ها در حوزه خانواده اشاره کردعلاوه بر این، پروژه های اجتماعی در جهت های مختلف در حال اجراست. به گفته پژوهشگران طیف این پروژه ها گسترده است از آگاه سازی جمعیت گرفته تا توان بخشی به کسانی که با تجربه منفی زندگی زناشویی روبرو شده اند. فعالیت های مراکز بحران، خدمات رسانی اجتماعی، تلفن های پشتیبانی ۲۴ ساعته و ... صورت می گیرد.

لازم به ذکر است این مطالعه همچنین نشان داد :

• تعهد به خانواده ، به عنوان اولویت در زندگی و تربیت فرزندان عنصر اصلی آن است

• روابط زناشویی و خانوادگی بنا بر احساسات (عشق ، احترام متقابل و غیره)

• گرایش به داشتن تعداد متوسط فرزند

• بخش بسیار کمی از پاسخ دهندگان اصلاً به دنبال بچه دار شدن نیستند

• گرایش به یک خانواده بزرگ در تمام مناطق دارای ارزش های سنتی خانوادگی و با الگوی خانواده پدرسالار ادامه دارد.

در جامعه قزاقی خانواده های هسته ای  فراوان دیده می شود اما  خانواده هایی که در آن نمایندگان سه نسل کنار هم زندگی می کنند، کمتر دیده می شود.

پاسخ دهندگان در این موضوع به سه گروه تقسیم شده است:

• تمایل خانواده های جوان به زندگی جداگانه از والدین (اگر شرایط و امکانات اجازه دهد)

• زندگی مشترک اجباری تا زمانی که مشکلات مسکن خانواده جوان برطرف شود

• تمایل آگاهانه به داشتن خانواده سه نسلی به منظور مراقبت از همدیگر و انتقال سنت ها

به دلیل فساد ، تأثیر برنامه های اجتماعی بسیار کم است:

روندهای منفی معمولا از وضعیت اقتصادی سرچشمه می گیرد. به عنوان مثال، طبقه بندی جامعه همچنان ادامه دارد. از جمله مشکلات خانواده های کم درآمد، عدم دسترسی به مسکن و ،موزش خصوصاً در سطح پیش دبستانی است. همچنین کیفیت آموزش و خدمات پزشکی نیز زیر سوال است.

قزاقستانی ها از رفتار نخبگان تقلید می کنند:

پژوهشگران خاطر نشان می کنند، تعداد طلاق ها و فرزندان که پس از طلاق در خانواده های تک والدین می مانند، رو به افزایش است که این امر باعث بدتر شدن شرایط اقتصادی و اجتماعی آنها می گردد. غالبا نفقه فرزندان یا بسیار کم است یا پرداخت نمی شود.

سطح بالای فساد نیز مشکلات  زیادی ایجاد می کند. در نتیجه، تاثیر تحقق برنامه های اجتماعی در اکثر موارد بسیار کم است. همچنین به گفته کارشناسان، بدلیل تغییر روش های تربیتی در خانواده، عدم دسترسی به آموزش مناسب و روش های تنظیم خانواده، تعداد بارداری و سقط جنین در میان نوجوانان افزایش یافته است.

۳/۱۰/۱۳۹۸

۳۶۵info.kz

تحلیل و بررسی خانواده های قزاقستان در قرن بیست و یکم (بخش دوم )

بحران های اقتصادی به خانواده ها آسیب رسانده است:

تعداد خانواده هایی در حال افزایش است که تمام درآمد آنها صرفا برای ضروری ترین نیازها هزینه می شود. پرورش فرزندان نه تنها برای خانواده های کم درآمد بلکه حتی برای خانواده های با درآمد متوسط (طبق معیارهای ما) دشوار است. در این صورت لازم است سیاست اجتماعی بازنگری شود.

ابن موضوع در گزارش ملی با عنوان "خانواده های قزاقستانی-۲۰۱۹" مورد بررسی قرار گرفت. با این حال نویسندگان این گزارش تاکید می کنند که باید از الگوی قیم‌مآبی فاصله گرفت. اما بعید است که مردم این قدم را با اشتیاق استقبال کنند.

فقط یک نفر در پنج مورد پس انداز متوسطی دارد:

آمارهای رسمی  بیان گر این است که  سخت ترین وضعیت در خانواده هایی بابزرگسالان معلول (بالای ۱۸ سال) مشاهده می شود که تعداد آنها در کشور بیش از نیم میلیون نفر می باشد. همچنین خانواده هایی که در آن مادر تنها فرزندان را بزرگ می کند و خانواده های پراولاد که در روستا ها زندگی می کنند، در این رده هستند. به گفته کارشناسان، این دسته از مردم عملاً در اقدامات سیاستگذاری اجتماعی مورد توجه قرار نگرفته اند، ما اطلاعاتی در مورد وضعیت مالی آنها نداریم. آیا آنها دسترسی به خدمات اجتماعی، پزشکی و آموزشی دارند؟ برای تامین بهزیستی کودکان از چه راهکارهایی استفاده می کنند؟

نیازها، میزان هزینه و امکانات خانواده ها متفاوت است. متخصصان متعقدند، سیاست اجتماعی دولت نیز باید متفاوت باشد. درآمد کل اکثر خانواده ها فقط برای ضروری ترین نیازها، یعنی غذا ، مسکن و خدمات عمومی، وام، حمل و نقل و ارتباطات صرف می شود. پرورش فرزندان نه تنها برای خانواده های کم درآمد بلکه حتی برای خانواده های با درآمد متوسط (طبق معیارهای ما) هم دشوار است.

جدول. میزان درآمد و هزینه خانواده های قزاقی

شاخص ها	شهر	روستا
درآمد هر عضو خانواده (درآمد نقدی سرانه در یک سال، تنگه)	۷۲۶.۴۷۵	۴۹۵.۸۸۲
هزینه هر عضو خانواده (هزینه نقدی سرانه در یک سال، تنگه)	۷۱۱.۵۵۲	۴۷۲.۵۸۲
هزینه خانواده (جمعیت) برای آموزش، متوسط سرانه در سال، تنگه	۱۵.۷۸۲	۶.۷۷۷
هزینه برای بازپرداخت وام و بدهی، متوسط سرانه در سال، تنگه	۳۰.۹۹۸	۱۶.۷۷۹
هزینه خدمات شهری، تعمیر و نگهداری مسکن، متوسط سرانه در سال، تنگه	۵۱.۵۹۲	۲۰.۸۲۱
هزینه خدمات پزشکی، متوسط سرانه در سال، تنگه	۱۳.۷۹۲	۶.۱۰۱
هزینه های خانواده ها برای تفریح
خدمات تفریحی و فرهنگی، متوسط سرانه در سال، تنگه	۹.۴۷۶	۱.۴۹۳
رستوران ها ، کافه ها و مراکز مشابه، متوسط سرانه در سال، تنگه	۸.۲۶۴	۳.۵۴۲

در این مطالعه اشاره شده که یک سوم از هموطنان بدهی های زیادی دارند (از جمله وام) که بر امکانات آنها نیز تأثیر می گذارد. از هر پنج نفر یکی پس انداز متوسط دارد. هر دوازدهم نفر برای  به اندازه ای پس انداز داردکه اجازه می دهد بدون اینکه سطح مصرف خود را کاهش دهد، یک سال زندگی کند. به هر حال نتایج ارائه شده دلگرم کننده نیست. علاوه بر این، کارشناسان تایید می کنند که نرخ فقر، طبق برآوردهای مختلف  به ۴۰٪ -۵۵٪ می رسد.

در این مطالعه از پاسخ دهندگان درمورد کل درآمد خانواده ها - از کمک هزینه دانشجویان گرفته تا حقوق بازنشستگی پرسیده شد. ارقام بسیار پایین بود. درآمد ۶۵.۵ % از پاسخ دهندگان حدود ۴۲.۵ تا ۱۷۰ هزار تنگه است. و این درآمد شخصی نیست بلکه درآمد کل خانواده است. پاسخ دهندگان خاطر نشان کردند که حقوق بازنشستگی و کمک هزینه های دولتی برای درمان کامل کافی نیست زیرا قیمت دارو و خدمات پزشکی بسیار بالا است. در همین حال، اگر خانواده دارای فرزندان معلول و افراد سالخورده باشد، این باعث کاهش پتانسیل کار دیگران می شود زیرا یک نفر باید از بیماران مراقبت کند.

نمودار هزینه ماهیانه خانواده ها برای خدمات پزشکی

                            از ۵۵ هزار تا بالا     از ۴۵ تا ۵۵ هزار تنگه     از ۳۵ تا ۴۴ هزار تنگه      از ۲۵ تا ۳۴ هزار تنگه     از ۱۵ تا ۲۴ هزار تنگه     از ۵ تا ۱۴ هزار تنگه

                                                                                   فرزندان                         سالخورده گان                              فرزندان معلول

در همه مناطق، از پاسخ دهندگان در مورد درآمد خانواده خود پرسیده شد، در مناطق مختلف اعداد متفاوت بود. در عین حال مشخص شد هرچه میزان درآمد پایین تر باشد، آرزو ها نیز متواضعانه تر می شود : خانواده های کم درآمد برای هر عضو خانواده ۵۰ هزار تنگه ، خانواده های با درآمد متوسط از ۸۰ تا ۱۰۰ هزار تنگه می خواستند. اما خانواده های دارای درآمد بالا، آرزوهای خود را محدود نکردند.

آیا زمان آن نرسیده است که مالیات را برای ثروتمندان افزایش و برای فقیران کاهش دهیم؟

این مطالعه در ادامه بیان می کند که نیاز مردم صددرصد فقط با برق تأمین می شوند. در منطق دور افتاده یک پنجم مردم فاقد آبرسانی هستند، بیش از ۴۰٪ جمعیت دسترسی به سیستم فاضلاب مرکزی ندارند.

در حوزه اجتماعی نیز مشکلات  زیادی وجود دارد که به ان می پردازیم:

این مطالعه می افزاید خدمات مجانی در حوزه اجتماعی تجاری شده است. حوزه پزشکی تا حدی به بخش خصوصی واگذار شده و خدمات آن پولی است. بخش دولتیِ خدمات پزشکی رایگان است اما فهرست و کیفیت خدمات رضایت بخش نیست. به این  دلیل مردم مجبور به پرداخت هزینه های اضافی برای معالجه، تشخیص و پیشگیری هستند.

این وضعیت در حوزه آموزش نیز مشاهده می شود. مردم باید حق انتخاب داشته زباشند اما امکانش فراهم نیست  مثلا مراکز پیش دبستانی، کلاس های  فوق العاده  و دوره های مختلف حتی در مدارس دولتی، پولی است.

برای تقویت سیستم آموزشی در قزاقستان چه اقداماتی باید انجام شود؟ 

دسترسی به آماده سازی موثر برای مدرسه و اجتماعی سازی فرزندان در طول سال های مدرسه، برای تمام خانواده های کم درآمد، دشوارتر می شود. آموزش و معالجه در موسسات غیر دولتی فقط برای خانواده های دارای درآمد بالاتر از حد متوسط، قابل دسترسی می باشد.

در مجموع شرکت کنندگان در این مطالعه مسائل زیر را مطرح کردند:

·کافی نبودن کل درآمد خانواده ها برای مصرف

·عدم پاسخگویی برنامه های دولت برای دریافت وام مسکن بدلیل میزان پایین درآمدها

·عدم دسترسی به موسسات پیش دبستانی (هم دولتی هم غیر دولتی) بدلیل محدود بودن درآمد خانواده

·دشوار بودن تامین کودکان هنگام آماده سازی آنها برای مدرسه به دلیل گران بودن قیمت لباس، کفش و لوازم التحریر

نتیجه:

نرخ فقر رو به افزایش است و باعث کاهش کیفیت زندگی خانواده ها و دسترسی به نیازهای اساسی (مسکن ارزان قیمت، آموزش، دارو) می شود.خانواده های پراولاد، تک والد  و خانواده هایی که عضو معلول یا سالمند دارند در وضعیت بحرانی قرار گرفته اند .کمک هزینه های اجتماعی متناسب با تورم نیست. خانواده های کم درآمد با کمک نزدیکان خود زندگی می کنند

در این زمینه  دولت با احتیاط زیاد قصد خود را مبنی بر دور شدن  از قیم‌مآبی در سیاست خانواده پیش می برد، مردم را به مسئولیت پذیری نسبت به توسعه منابع خانواده ها دعوت می کند. اما جامعه امکان حل و فصل مجموعه مشکلات را ندارد. تنها امید ، پیشتیبانی دولت است. کارشناسان انواع کمک های خدماتی غیر مستقیم را پیشنهاد می کنند. به عنوان مثال:

·برنامه دولت برای بازآموزی زنان در مرخصی زایمان

·مشاوره روانشناختی رایگان برای والدین

·کمک به تشکیل پرونده برای دریافت کمک هزینه های دولتی

·تسهیلات مالیاتی و غیره

نیز تاکید می شود که معمولا والدین کمتر از کمک های غیر مستقیم اطلاع دارند. آنها عمدتاً از دولت کمک مالی می خواهند و ترجیح می دهند همه مشکلات را با و شبکه های اجتماعی حل کنند.

۹/۱۰/۱۳۹۸

https://۳۶۵info.kz/